دانش آب

ایران کشوری با اقلیم عمدتا گرم و خشک است و در حال حاضر دچار کمبود آب است. در صورت ادامه وضعیت و روند فعلی در کشور، میزان تقاضای آب به دلیل افزایش جمعیت و توسعه کشاورزی و صنعتی و اجتماعی، افزایش یافته و میزان منابع آب به دلیل تغییرات اقلیمی و بروز خشکسالی ها و کاهش کیفیت منابع آب، کاهش می یابد و در نهایت منجر به کاهش سرانه آبی می گردد؛ کاهش سرانه آبی متعاقبا منجر به بروز و تشدید اختلافات اجتماعی، مهاجرت، محدودیت های کم آبی، تنش های آبی و بروز بحران می شود. در راستای مدیریت بهینه منابع آب و دستیابی به وضع مطلوب و تأمین نیازهای آبی در آینده، اقداماتی همچون مدیریت تقاضا و افزایش آگاهی های اجتماعی،مدیریت عرضه، اولویت بندی مصارف، استفاده از آب های برگشتی، افزایش بهره وری آب و…، ضروری است.

یکی از راهکارهای مهم در این زمینه، بازچرخانی و استفاده مجدد از آب خاکستری می باشد که منجر به کاهش مصرف آب های سطحی و زیرزمینی می گردد.

آب را حفظ کنیم نه تولید:

آب خاکستری، (به انگلیسی: Grey water) آب بازیافتی یا فاضلاب‌های خانگی، به آب‌های ضایعاتی (پساب) حاصل از فعالیت‌های معمول روزانه نظیر رخت‌شویی، شستشوی ظروف و حمام کردن است که می‌توانند برای اموری مثل آبیاری فضاهای سبز، سیفون توالت و ساختمان‌های نیازمند رطوبت زیاد همچون گلخانه‌ها به مصرف مجدد برسند. آب خاکستری یا فاضلاب‌های خانگی تفاوت‌های زیادی با فاضلاب توالتی دارند، زیرا مورد اخیر را با نام گندآب‌ها (یا آب سیاه) می‌شناسند که حاوی فضولات انسانی هستند. آب خاکستری اصولا نام خویش را از ظاهر تیره‌ای دریافت کرده‌اند، که حد واسط آب آشامیدنی با مفهوم آب سفید و گنداب‌های توالتی یا آب سیاه می‌باشند.

چرا باید از آب استفاده مجدد کنیم؟

استفاده از آب خاکستری باعث می شود نیاز برداشت کمتری از منابع آبی زیرزمینی و سطحی وجود داشته باشند که این کار علاوه بر حفظ منابع آبی، به  حفظ محیط زیست هم کمک می کند. همچنین استفاده از آب خاکستری باعث کاهش بارآلی فاضلاب و آلودگی مجاری مربوط به فاضلاب روها می شود. از آب خاکستری برای تغذیه منابع آب زیرزمینی نیز می توان استفاده کرد. آب خاکستری، مجموعه ای از فاضلاب های تولیدی ناشی از شستن لباس (دستی یا با ماشین لباسشوئی)، وان حمام، دوش حمام، روشوئی و ماشین ظرفشوئی می باشد و می تواند با ایجاد ساز و کاری جدید، برای آبیاری فضاهای سبز مجتمع ها ( حتی استفاده های خاص در داخل منزل همچون آب سرویس بهداشتی و غیره) مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از آب خاکستری باعث کاهش مصرف آب های سطحی و زیرزمینی می شود. آب خاکستری 50 تا 80 درصد فاضلاب شهری را تشکیل می دهد. سیستم های استفاده مجدد از آب خاکستری از روش های کم هزینه دستی تا روش های تصفیه ثانویه که توانایی حذف روغن، چربی ها و مواد جامد را دارد، گسترده است. سیستم تصفیه اولیه شامل یک یا چند تانک رسوب گیر است که با حدف مواد جامد و روغنی به کمک یک صافی، آب خاکستری را به منظور آبیاری آماده می کند. این سیستم ها کاملا اقتصادی و به صرفه می باشند. در سیستم های تصفیه ثانویه، روغن، چربی و ذرات جامد بیشتری حذف می شود. استفاده از سیستم خاکستری، بستگی زیادی به تلاش های فردی برای نگهداری از آن دارد. یک سیستم نصب شده آب خاکستری، مسئولیت هایی را به عهده صاحب خانه یا بهره بردار مبنی بر نگهداری صحیح سیستم مطابق دستورالعمل شرکت تولید کننده می گذارد. مصرف کننده باید مطمئن شود که سیستمی که از آن نگهداری می کند، در تمام زمان ها کاملا صحیح کار می کند و در صورت بروز خطا و مشکل، باید در اسرع وقت حل شود.

مزایای استفاده از آب خاکستری را می توان به صورت ذیل طبقه بندی نمود

1.صرفه جویی قابل توجه در حجم آب مصرفی و بازیافت بهینه آب مصرف شده

2.افزایش 50 درصد ظرفیت آبیاری بدون صرف هزینه های اضافی

3.محدود کردن و کاهش هزینه های تخلیه چاه های جذبی

4.بهبود وضع زندگی مردم و کاهش مهاجرت از روستاها به شهرها

5.عدم گرفتگی لوله ها به دلیل غلظت پایین مواد آلی

6.ارزان و به صرفه بودن سیستم

7.اقتصادی بودن طرح

آیا آب خاکستری قابل اطمینان است؟

بله. با رعایت استانداردها و رهنمودهای لازم در استفاده از آب خاکستری، مشکل بهداشتی به وجود نخواهد آمد. توجه به کاربرد و مورد استفاده این نوع آب بسیار حائز اهمیت است.

آب خام به آبی گفته می شود که پس از استحصال از منبع خود هیچگونه عملیات بهینه سازی بر روی آن صورت نگیرد .این آب مناسب شرب نبوده و جهت استفاده آشامیدنی باید متناسب با آنالیز کیفی آن، طی مراحل متناسب تصفیه شود اما آب خاکستری مجموعه ای از فاضلاب های ظرفشویی، دستشویی و حمام می باشد و می تواند با ایجاد ساز و کاری جدید، برای آبیاری فضاهای سبز مجتمع ها ( حتی استفاده های خاص در داخل منزل همچون آب سرویس بهداشتی و غیره) مورد استفاده قرار گیرد.